بررسی انتقادی مضامین خمری در دیوان خاقانی

انعکاس باده نوشی در میان اقوام کهن، مضامین خمری در ادبیّات را به وجود آورده و در شعر فارسی نیز از همان ابتدا، این مضامین رایج بوده است. پژوهش حاضر، بازتاب مضامین خمری در شعر خاقانی را بررسی کرده و این نتیجه ها را در پی داشته است که، با وجود حجم اندک شعرهای خمری خاقانی در مقایسه با کلّ دیوان وی، مضامین خمری در دیوان این سراینده از قوی ترین اشعار بادگانی در شعر فارسی به شمار می آیند و دقیق ترین تصاویر خمری را می توان در آن ها یافت. وی هم چنین از مضامین خمری برای مبارزه با ریا نیز سود می جوید. سنّت های حاکم بر شعر خمری، حضور در میان درباریان باده گسار، تقابل خمر با عقاید مذهبی خاقانی، گریز وی از باده نوشی، همگی دست به دست هم داده و تضاد و تعارضی در اندیشه های خاقانی به وجود آورده، و باعث شده اند که شاعر در زمینه ی مضامین خمری به گستره ای از تصاویر شعری و مضامین مثبت و منفی باده دست یابد، که بسیاری از شاعران دیگر را این توانایی نیست.